AI hiện đang là xu hướng phát triển chung trên toàn thế giới bởi khả năng xử lý dữ liệu thông tin một cách nhanh chóng và chính xác, điều mà ngay chính con người nhiều lúc vẫn gặp phải khó khăn trong thực hiện.

Nhờ những ứng dụng quan trọng trong chiến lược chuyển đổi số dựa trên kết nối vạn vật (IoT), dữ liệu lớn (Big Data) và nền tảng mở (Open Platforms), ngày nay, trong thời đại của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, AI đã dần xâm nhập vào mọi mặt của cuộc sống.

AI giúp các tổ chức/doanh nghiệp cắt giảm chi phí, tự động hóa một loạt các quy trình, cũng như thúc đẩy lợi nhuận của tổ chức/doanh nghiệp. Do đó, AI đã và đang được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực, ngành nghề như tài chính, y tế, bảo hiểm, giáo dục, giao thông... Ngân hàng là một trong những ngành có sự thay đổi mạnh mẽ và rõ rệt dưới sự tác động của công nghệ cốt lõi trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 này.

Đôi nét về AI

Có rất nhiều định nghĩa khác nhau về AI, có thể hiểu AI là trí tuệ của máy móc được tạo ra bởi con người. AI có thể tư duy, suy nghĩ, học hỏi như trí tuệ con người, tuy nhiên, nó có thể xử lý dữ liệu ở phạm vi rộng, quy mô lớn hơn, hệ thống, khoa học và nhanh hơn nhiều so với tốc độ của con người.

AI là ngành khoa học máy tính tạo ra các máy hoạt động thông minh và có phản ứng giống con người. AI là sự pha trộn giữa ba công nghệ tiên tiến: học máy, xử lý ngôn ngữ tự nhiên và máy tính nhận thức. Tóm lại có thể hiểu AI là ngành khoa học máy tính tạo ra các máy hoạt động thông minh và phản ứng giống con người dựa trên nền tảng lý thuyết vững chắc như biết suy nghĩ, lập luận để giải quyết vấn đề, biết giao tiếp do hiểu ngôn ngữ, tiếng nói…

 Những lợi ích khi sử dụng AI trong các hoạt động ngân hàng

 AI có thể tác động đối với ngành ngân hàng trên nhiều khía cạnh, như việc các tổ chức tài chính có thể sử dụng AI để đánh giá chất lượng tín dụng, giá cả, hợp đồng bảo hiểm và tự động tương tác với khách hàng; các quỹ đầu tư, đại lý môi giới có thể sử dụng AI để đưa lại lợi nhuận cao hơn và tối ưu hoá việc thực hiện giao dịch... Các ngân hàng cũng có thể ứng dụng AI trong việc quản lý danh mục rủi ro, quản lý khách hàng và quản lý cơ sở dữ liệu ở mức độ chính xác và tốc độ xử lý nhanh hơn con người.

- Ví dụ, công nghệ AI được ứng dụng trong việc phân tích khách hàng để cung cấp các khoản vay ngắn hạn. Mô hình kinh doanh lấy khách hàng làm trọng tâm giúp nâng cao khả năng thu thập dữ liệu khách hàng, đánh giá chất lượng ngân hàng trên quan điểm của khách hàng, sử dụng các phương tiện truyền thông xã hội để quan sát sở thích của khách hàng, cung cấp đa dạng các kênh phân phối tự phục vụ và tương tác cá nhân tới khách hàng.

Theo đó, AI sẽ dựa trên cơ sở dữ liệu và các thuật toán để xử lý một khối lượng thông tin lớn mà các phương pháp phân tích truyền thống không thực hiện được để đưa ra kết quả đánh giá khách quan về độ tin cậy tín dụng của khách hàng và mức lãi suất phù hợp. Khi ứng dụng các kỹ thuật khai thác dữ liệu, phân tích dữ liệu lớn kết hợp với AI sẽ giúp tạo ra những sản phẩm, dịch vụ mới, sát với nhu cầu thực tế của khách hàng, mang lại cho khách hàng nhiều tiện ích, trải nghiệm mới, mỗi sản phẩm dịch vụ được cá thể hóa để phù hợp với từng đối tượng khách hàng khác nhau.

- AI còn có thể được sử dụng để phát hiện gian lận. Đây là một trong những tính năng then chốt trong lĩnh vực ngân hàng và cũng là nơi hệ thống AI được sử dụng sớm nhất, đạt được nhiều thành công nhất hiện nay. Bằng cách xem xét các hành vi và mô hình của khách hàng thay vì các quy tắc cụ thể, các hệ thống dựa trên AI có thể giúp các ngân hàng luôn tuân thủ các quy định, giảm thiểu rủi ro và chi phí... Trong thập kỷ qua, AI không chỉ cải thiện đáng kể quá trình giám sát mà còn có thể phản ứng trong thời gian thực để phát hiện gian lận tiềm ẩn.

- Chatbots là ứng dụng dễ thấy nhất cho thấy sức ảnh hưởng của AI được áp dụng trong hoạt động của ngân hàng mà không cần đến sự can thiệp của nhân viên ngân hàng. Với ứng dụng này, khách hàng không cần phải đến các ngân hàng để truy vấn thông tin và tìm hiểu các dịch vụ bổ sung khác. Dịch vụ tự động này đang cung cấp cho khách hàng sự tiện lợi trong việc giải quyết các truy vấn của họ thông qua một hệ thống nhắn tin trực tuyến, có thể sử dụng máy tính xách tay hoặc điện thoại thông minh thay vì phải trực tiếp đến một chi nhánh nào đó. Thêm vào đó, Chatbots mang đến sự hài lòng cho khách hàng về cuộc trò chuyện hiệu quả, có hệ thống và chính xác, nâng cao trải nghiệm dịch vụ khách hàng tốt hơn.

Thông qua kỹ thuật học máy, Chatbots được cải thiện một cách nhất quán liên quan đến khả năng xác định chính xác các vấn đề của khách hàng và phản hồi với các giải pháp thích hợp. AI có thể nhận ra hàng chục nghìn biến thể về các câu hỏi phổ biến mà khách hàng đặt ra.

Những khó khăn mà các ngân hàng phải đối mặt khi sử dụng ứng dụng AI

Tuy nhiên, việc ứng dụng AI không phải không có thách thức, khó khăn, trong đó các ngân hàng sẽ phải đối mặt với những vấn đề sau:

- Công nghệ hiện đại luôn đi kèm với nhiều rủi ro. Tin tặc có thể thực hiện các cuộc tấn công mạng bằng AI mà không cần bỏ ra nhiều công sức lao động. Chúng lợi dụng AI và internet để đưa ra nhiều cách thức tấn công mới khó kiểm soát và không lường trước được. Với khả năng tự học hỏi và thích nghi, tiềm năng của AI là không giới hạn trong các ứng dụng. Vì vậy, yêu cầu đặt ra với ngành Ngân hàng trong tương lai là nắm bắt được xu hướng, ứng dụng cách làm việc và kiểm soát AI để đảm bảo hoạt động ngân hàng diễn ra an toàn, hiệu quả.

- Việc ứng dụng những công nghệ mới vẫn còn nhiều rào cản tại hệ thống ngân hàng Việt Nam do nhận thức chưa đầy đủ về công nghệ này, hoặc tâm lý ngại chuyển đổi từ mô hình truyền thống sang mô hình cung cấp dịch vụ mới. Sự dịch chuyển sang mô hình mới cũng là một quá trình phức tạp mà trong đó cần phải có sự nhất quán trong mô hình quản trị, kế hoạch chuyển đổi và phương thức triển khai trên cơ sở tính toán kỹ lưỡng nguồn lực, tiềm năng và những rủi ro sẽ gặp phải khi thay đổi mô hình kinh doanh.

- Bên cạnh đó, với tốc độ phát triển chóng mặt của các công nghệ mới, mang tính đột phá và có thể thay đổi cấu trúc nhiều ngành nghề, lĩnh vực, các chuyên gia cho rằng, cơ quan quản lý nhà nước khó có thể đưa ra quyết định tức thời về một hành lang pháp lý phù hợp mà phải xét tới nhiều yếu tố rủi ro đặc thù với những ứng dụng mới này.

- Tỷ lệ thất nghiệp cao: Các công nghệ tự động hóa, robot, internet và AI tăng trưởng một cách chóng mặt đã khiến cho nhiều việc làm biến mất một cách nhanh chóng, không cần tới nhiều sức lực của con người. Con người đã không thể tạo ra những việc làm mới một cách kịp thời, vì thế nhiều người sẽ bị mất việc làm. Khi máy móc có thể làm hầu hết những việc có tính lặp đi lặp lại, mang tính dây chuyền, thao tác đơn giản, yêu cầu độ chính xác cao, dễ dàng thực hiện theo hướng dẫn thì chắc chắn chúng sẽ thay thế những con người đang đảm nhận những vị trí đó.

Kết luận

Trong giai đoạn cách mạng công nghiệp 4.0 như hiện tại, AI đang ngày càng phát triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Không thể phủ nhận AI sẽ mang lại rất nhiều lợi ích cho con người khi công nghệ ngày càng phát triển, nhất là khi con người tạo ra những người máy có khả năng làm rất nhiều công việc, chúng còn có khả năng học hỏi để hỗ trợ cho loài người. Điều đó giúp tiết kiệm thời gian, chi phí, tăng năng suất.

Nhìn chung các ngân hàng hiện đang trong quá trình thử nghiệm AI thông qua các giao diện trò chuyện, trong đó “Chatbots” nổi lên như xu hướng chính. Ngoài ra, để AI phát triển cũng cần kể đến sự đồng thuận sử dụng AI từ phía người tiêu dùng. Các ngân hàng thương mại hàng đầu của thế giới đã ưu tiên tiến bộ chiến lược công nghệ với đầu tư vào các ứng dụng AI để phục vụ khách hàng tốt hơn, cải thiện hiệu suất và tăng doanh thu. Khi AI tiếp tục phát triển và trở nên phổ biến hơn, những công việc có quy trình mang tính lặp đi lặp lại của nhân viên ngân hàng rất có thể sẽ bị AI làm việc thay thế hoàn toàn.